آکنه چیست؟

آکنه چیست؟

آکنه نوعی بیماری مزمن و التهابی پوستی است که باعث ایجاد لکه و جوش هایی به خصوص در صورت، شانه ها، پشت، گردن، سینه و بالای بازوها می‌شود.

جوش های سر سفید، جوش های سر سیاه، کیست ها و ندول ها انواع آکنه هستند و این بیماری شایع ترین بیماری پوستی در جهان است.

این وضعیت معمولاً با فعال شدن غدد چربی در دوران بلوغ روی می‌دهد، اما می‌تواند در هر سنی بروز کند. این شرایط خطرناک نیست اما می‌تواند زخم‌های پوستی برجای گذارد.

این غدد چربی تولید می‌کنند و در مردان و زنان، توسط هورمون های مردانه که از غدد فوق کلیوی ترشح می شوند، تحریک ‌می شوند.

حداقل 85 درصد افراد در سنین 12 تا 24 سال با بروز آکنه مواجه می‌شوند.

“من دیگر نوجوان نیستم، چرا هنوز هم آکنه دارم؟!” این سوالی است که ما هر روز از بیماران می‌شنویم. حقیقت این است که مشاهده تداوم آکنه در بزرگسالی کاملاً عادی است. با اینکه آکنه به عنوان یکی از معضلات دوران نوجوانی شناخته می‌شود، اما می‌تواند در همه سنین رخ دهد.

آکنه بزرگسالی از نظر علل و روش های درمانی شباهت های بسیاری با آکنه نوجوانی دارد. با این حال آکنه بزرگسالی چندین خصوصیت منحصر به فرد نیز دارد.

حقایقی درباره آکنه

در اینجا اطلاعاتی در مورد آکنه آورده شده است:

• آکنه نوعی بیماری پوستی است که غدد چربی واقع در قاعده فولیکول های مو را درگیر می‌کند.
• این بیماری 3 نفر از هر 4 نفر دارای سنین 11 تا 30 سال را درگیر می‌کند.
• این بیماری خطرناک نیست، اما می‌تواند اسکارهای پوستی برجای گذارد.
• درمان به شدت و میزان پایداری آن بستگی دارد.
• فاکتورهای خطر شامل ژنتیک، سیکل قاعدگی، اضطراب و استرس، آب و هوای گرم و مرطوب، استفاده از لوازم آرایشی دارای پایه روغنی و فشردن جوش ها هستند.

چه عواملی در بروز آکنه بزرگسالی مؤثر هستند؟

آکنه بزرگسالی یا آکنه بعد از بلوغ، آکنه ای است که بعد از 25 سالگی روی می‌دهد. در بیشتر موارد، همان عواملی که موجب بروز آکنه نوجوانی می‌شوند، در آکنه بزرگسالی نیز نقش دارند. چهار عاملی که نقش مستقیمی در بروز آکنه دارند عبارتند از: تولید بیش از حد روغن، مسدود شدن منافذ توسط سلول های چسبنده پوست، باکتری ها و التهاب.

چندین عامل غیرمستقیم، مانند موارد زیر، نیز وجود دارد که عوامل مستقیم فوق را تحت تأثیر قرار می‌دهد:

• هورمون ها، استرس و سیکل قاعدگی در زنان، همگی در تولید روغن مؤثر هستند
• محصولات مو، محصولات مراقبت از پوست و آرایش، که می‌توانند منجر به مسدود شدن منافذ پوست شوند
• رژیم غذایی، که می‌تواند در التهاب تمام بدن نقش داشته باشد.

برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها، استروئیدهای آنابولیک و لیتیوم نیز می‌توانند در ایجاد آکنه مؤثر باشند.

بسیاری از اختلالات پوستی، از جمله آکنه، می‌توانند دریچه ای به سوی بیماری سیستمیک باشند. به عنوان مثال، ریزش مو، رشد بیش از حد موها، سیکل قاعدگی نامنظم، یا افزایش یا کاهش سریع وزن همراه با آکنه، یا بروز سریع آکنه بدون سابقه قبلی، همگی می‌توانند علامت خطر یک بیماری زمینه ای مانند سندرم پلی کیستیک تخمدان، یا سایر اختلالات غدد درون ریز باشند.

در صورت مواجهه با علائم دیگر پزشک را از این موضوع مطلع سازید؛ ممکن است پزشک نسبت به معاینات بیشتر توصیه داشته باشد.

پوست انسان دارای منافذی است که با غدد چربی زیر پوست ارتباط دارد. فولیکول ها غدد را به منافذ متصل می‌کنند. فولیکول ها کیسه های کوچکی هستند که وظیفه تولید و ترشح مایع را بر عهده دارند.

غدد مایعی روغنی به نام سبوم تولید می‌کنند. سبوم سلول های مرده پوست را از طریق فولیکول ها به سطح پوست می‌رساند. یک موی کوچک از طریق فولیکول به خارج از پوست رشد می‌کند.

جوش ها با مسدود شدن این فولیکول ها ایجاد می‌شوند و روغن در زیر پوست تجمع می‌یابد.

سلول های پوستی، سبوم و مو می‌توانند همه در پلاک تجمع یابند. این پلاک با باکتری ها آلوده شده و در نتیجه متورم می‌شود. با آغاز تجزیه پلاک، جوش شروع به ظاهر شدن می‌کند.

ﭘﺮﻭﭘﻴﻮﻧﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻡ ﺁﻛﻨﻪ (P. acnes) نام باکتری هایی است که روی پوست زندگی می‌کنند و به عفونت جوش ها کمک می‌کنند.

تحقیقات نشان می‌دهد که شدت و فراوانی آکنه به سویه باکتری ها بستگی دارد. همه باکتری های آکنه منجر به ایجاد جوش نمی شوند. سویه ای وجود دارد که به عاری ماندن پوست از جوش کمک می‌کند.

فاکتورهای هورمونی آکنه

فاکتورهای گوناگونی در القای آکنه نقش دارد، اما علت اصلی آن افزایش سطح آندروژن است. آندروژن نوعی هورمون است که با آغاز نوجوانی سطح آن افزایش می‌یابد. این هورمون در زنان به استروژن تبدیل می‌شود.

افزایش سطح آندروژن موجب رشد غدد چربی واقع در زیر پوست می‌شود. غده بزرگ شده سبوم بیشتری تولید می‌کند. سبوم اضافی دیواره های سلولی منافذ را تجزیه کرده و امکان رشد باکتری را فراهم می‌کند.

سایر محرک های احتمالی آکنه

بر اساس برخی از مطالعات، فاکتورهای ژنتیکی نیز ممکن است منجر به افزایش خطر شوند.

سایر دلایل عبارتند از:

• برخی از داروهایی که حاوی آندروژن و لیتیوم هستند
• مواد آرایشی روغنی
• تغییرات هورمونی
• استرس عاطفی
• قاعدگی

چگونه می‌توان از بروز آکنه پیشگیری کرد؟

در بیشتر موارد، منظور از درمان آکنه، جلوگیری از ایجاد (به حد اقل رساندن جوش) و جلوگیری از تبدیل شدن آکنه به اسکار می باشد.
1 . تمیز نگهداشتن صورت: شستن 2 بار در روز پوست صورت، برای از بین بردن و پاک کردن سلول های مرده و روغن اضافی پوست ضروری است. شستن پوست بیش از دو بار در روز ضروری نیست و الزامی ندارد و شاید به جای اثر مثبت، باعث آسیب بیشتر به پوست گردد. توصیه می گردد برای شستن صورت از آب ولرم (نه آب داغ) و یک پاک کننده ملایم استفاده شود. همچنین بهتر است از دست خود و یا یک تکه پارچه نرم (از لیف، اسفنج، لیف لایه بردار استفاده نشود) استفاده کرده و سپس صورت خود را به طور کامل آبکشی و خشک کنید.
2 . دور ماندن از آفتاب: بر خلاف نظر عامه مردم آفتاب گرفتن و تابش معمول آفتاب باعث بدتر شدن آکنه می شود. همچنین بعضی از داروهای آکنه، پوست را به تابش آفتاب و اشعه ماورای بنفش حساس می کند و می تواند موجب آفتاب سوختگی شود. پس مهم است که از وسایل محافظت از آفتاب (کلاه، ضد آفتاب و …) استفاده کنید. دقت کنید ضد آفتاب شما حتما باید فاقد چربی باشد.
3 . دست های خود را از صورتتان دور نگهدارید: به هیچ وجه پوست خود را فشار ندهید، نخارانید، یا مالش ندهید. این کار باعث ایجاد التهاب و تحریک شدن پوست و همچنین پخش شدن باکتری و آکنه به سایر نقاط پوست می شود. هرگز با انگشتان خود جوش هایتان را فشار ندهید این کار باعث عفونت و ایجاد اسکار می شود.

4 . آسودگی روانی: آسودگی روانی داشته باشید. سعی کنید خواب مرتب داشته باشید. استراحت کافی داشته باشید و حتی الامکان از فشارهای روحی و عصبی بپرهیزید.
5 . غذاهای مفید: تعداد کمی از متخصصان پوست عقیده دارند که رژیم غذایی نمی تواند بر آکنه اثر بگذارد؛ اما متخصصین تغذیه زبده و دارای تجربه کافی و نیز پزشکان طب جایگزینی، در این زمینه موفقیت های چشم گیری با رویکرد رژیم غذایی به دست آورده اند.
به نظر می رسد که کمبود روی در رژیم غذایی، در التهاب و تورم پوست و تاخیر در بهبود زخم و شرایط بروز آکنه نقش داشته باشد.
جگر در برگیرنده مقادیر بالای ویتامین A است که به کاهش جای زخم کمک می کند. هویج و سیب زمینی شیرین حاوی بتاکاروتن است که به ویتامین A تبدیل می شود. دریافت کافی بتاکاروتن برای آکنه مفید است.
غلات سبوس دار نیز حاوی کروم است که به کاهش عفونت پوست کمک می کند.
توت ها، مرکبات، فلفل و انبه منابع غنی ویتامین C هستند که برای سلامت سیستم ایمنی و مقابله با عفونت های باکتریایی مورد نیازاند.
آواکادو و جوانه گندم محتوی ویتامین E است که به ساختار پوست و سلامت آن کمک می کند.
سیر، پیاز و تخم مرغ حاوی سولفور است که به رهایی از آکنه کمک می کند.
6 . شستشوی مو: موهایتان را حداقل دو بار در هفته با شامپو بشویید. اجاره ندهید که موهایتان روی صورت بیاید، حتی در شب و به هنگام خواب، مو باعث پخش چربی و باکتری ها می شود.

انواع آکنه

جوش ها از نظر اندازه، رنگ و میزان درد متفاوت هستند. جوش ها ممکن است در قالب های زیر باشند:

• جوش های سر سفید: این ها زیر پوست باقی مانده و کوچک هستند.
• جوش های سرسیاه: آن ها به وضوح قابل مشاهده هستند، سیاه هستند و در سطح پوست دیده می‌شوند.
• پاپول ها: برجستگی های كوچك و معمولاً صورتی رنگ، که در سطح پوست قابل رؤیت هستند.
• پوسچول: این ها به وضوح در سطح پوست قابل مشاهده هستند. قاعده آن ها قرمز رنگ بوده و در بخش بالایی خود چرک دارند.
• ندول ها: به وضوح در سطح پوست قابل مشاهده هستند. آن ها جوش های بزرگ، سفت و دردناکی هستند که در اعماق پوست قرار دارند.
• کیست ها: آن ها به وضوح در سطح پوست قابل مشاهده هستند. آن ها دردناک بوده و پر از چرک هستند. کیست ها می‌توانند منجر به ایجاد اسکار شوند.

آکنه چگونه درمان می‌شود؟

robust (لیزر طبی) یکی از گزینه های درمانی درمان آکنه شدید است و به نوع و شدت آکنه بستگی دارد. ترتینوئین موضعی، که با عملکردی مبتنی بر تجدید سریع تر سلول های پوستی، مانع از مسدود شدن منافذ پوستی می‌شود، در تمام رژیم های درمانی آکنه نقش اساسی دارد و علاوه بر این، در درمان چین و چروک های ظریف و روشن شدن رنگ پوست مؤثر است. همچنین استفاده از ماسک ضدجوش می‌تواند کمک کند.

ایزوترتینوئین (روآکوتان، در برندهای دیگر) که به صورت خوراکی مصرف می‌شود، مؤثرترین عامل در”درمان” آکنه است و برای درمان آکنه شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد. زنانی که قصد باردار شدن دارند، باید احتیاطات خاصی را هنگام مصرف ایزوترتینوئین رعایت کنند، زیرا این دارو می‌تواند منجر به صدمات قابل توجهی در جنین شوید.

برای زنان مبتلا به آکنه های هورمونی که با سیکل قاعدگی تحریک می‌شوند، دارویی به نام اسپیرونولاکتون، که میزان تستسترون را کنترل می‌کند، می‌توان تجویز کرد. قرص های خوراکی ضد بارداری نیز می‌توانند در تنظیم هورمون های موثر در آکنه کمک کننده باشند.

لیزر درمانی هایی، مانند درمان فتودینامیکی، که در مطب انجام می‌شوند نیز گاهی اوقات ممکن است مؤثر باشند. لایه برداری شیمیایی که در مطب نیز انجام می‌شود، می‌تواند به درمان آکنه و محو شدن تغییرات رنگدانه ای پس از التهاب کمک کند.

مسلماً محصولات مراقبت از پوست و غیر محرک برای هر فرد مبتلا به آکنه بسیار مفید است. برای پوست دارای آکنه محصولی را انتخاب کنید که ملایم و بی خطر هستند و محصولاتی که قوی هستند و می‌توانند اوضاع را بدتر کنند را کنار بگذارید. علاوه بر این فشردن یا ترکاندن ضایعات آکنه نیز اهمیت دارد، زیرا این امر می‌تواند باعث بدتر شدن تغییر رنگ و اسکار شود.

با ارزیابی صحیح توسط پزشک متخصص پوست و مو معتبر و تعهد به رژیم درمانی، تقریباً همه موارد آکنه با موفقیت قابل درمان هستند. به هر حال، بزرگسالی بدون جوش به اندازه کافی استرس زا است!

4 باور غلط در مورد آکنه

1. آکنه مختص سنین نوجوانی است

سن ظاهر شدن، میزان و نوع آکنه به عوامل مختلفی از جمله به ژنتیک افراد بستگی دارد و مختص سن نوجوانی نیست بلکه در سنین جوانی و بالاتر هم آکنه در افراد ظاهر می شود. بهترین زمان برای مراجعه به متخصصین پوست در دوران نوجوانی و زمانی است که آکنه ها به تعداد زیاد در پوست ظاهر شده اند. یعنی قبل از اینکه با اقدامات اشتباه نوجوان ها، جای آکنه ها روی پوست آن ها تا آخر عمر باقی بماند، با درمان مناسب و دستورات بهداشتی لازم، از پوست نوجوان خود مراقبت نماییم تا مجبور به صرف هزینه های بسیار بالاتر برای لایه برداری، لیزر کردن و سایر روش ها که عمدتا تاثیر چندانی هم ندارند، نشویم.

2. شستشوی زیاد پوست باعث افزایش آکنه می شود

خیلی ها تصور می کنند که با شستشوی پوست با آب و صابون می توانند به بهبود آکنه کمک کنند. واقعیت این است که شستشوی دو بار در صبح و شب می تواند در کاهش آکنه موثر باشد اما شستشوی زیاد پوست می تواند پوست را تحریک به ترشح چربی نموده و در نتیجه احتمال ایجاد آکنه های جدید را افزایش می دهد.

3. آکنه با خوردن شیرینی ایجاد و بدتر می شود

علت عمده و اصلی آکنه تغییرات هورمونی است که در دوران نوجوانی بوجود می آید و پوست را برای آکنه مستعد می نماید. خوردن شیرینی تاثیر چندانی بر ترشح چربی و سایر عوامل مولد آکنه ندارد. بنابراین با کاهش مصرف چربی یا شیرینی نمی توانید بطور موثری مانع از ایجاد آکنه شوید.

4. ترکاندن جوش می تواند آکنه را بدتر کند

بسیاری از نوجوانان تصور می کنند که با ترکاندن جوش و خارج کردن محتوای آکنه موجب بهبود آن می شوند. این تصور کاملا غلط است زیرا با ترکاندن آکنه هم به پوست آن بخش آسیب زده می شود و هم محتوای آکنه که دارای باکتری است با پخش شدنشان روی قسمت های مجاور آکنه، باعث ایجاد آکنه در مناطق مستعد پوست اطراف می شود.

جهت پیشگیری از آکنه یا درمان آن ها لازم است آزمایشات متعددی زیر نظر پزشک متخصص پوست انجام شود تا از علت اصلی ایجاد آکنه اطمینان حاصل شود و پزشک متخصص بتواند اقدام به درمان آن نماید. برای تشخیص و معالج آکنه در اولین فرصت به پزشکان متخصص پوست و مو مراجعه کنید.